İş dünyasında beklenmedik krizler veya öngörülemeyen zorluklar, işletmeleri finansal darboğazlara sürükleyebilir. Borçlarını ödemekte zorlanan veya iflasın eşiğine gelen firmalar için Türk hukukunda önemli bir nefes alma mekanizması bulunur: konkordato. Peki, konkordato nedir ve neden bu kadar hayati bir öneme sahiptir? Bu yazı, İcra İflas Kanunu’ndaki (İİK) konkordato düzenlemelerini detaylı bir şekilde ele alarak hem borçlular hem de alacaklılar için yol gösterici olmayı amaçlamaktadır.
Konkordato Nedir? Neden Önemlidir?
Konkordato, borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya ödeyememe tehlikesi altında bulunan dürüst borçluların, alacaklılarla anlaşarak borçlarını belirli bir tenzilatla veya vadeyle ödemesi, böylece ticari hayatına devam etmesini sağlayan bir yeniden yapılandırma sürecidir. Bu süreç, sadece borçlunun değil, aynı zamanda alacaklıların da menfaatini koruyarak, toplumsal refahı ve ekonomik istikrarı destekler. Amaç, iflasla sonuçlanabilecek bir durumu, kontrollü bir ödeme planıyla aşmak ve şirketin varlığını sürdürmesine olanak tanımaktır.
Konkordato Süreci Nasıl Başlar?
Konkordato talebi, İİK’nın 285. maddesi uyarınca hem borçlu tarafından hem de iflas talebinde bulunabilecek herhangi bir alacaklı tarafından asliye ticaret mahkemesine yapılabilir. Yetkili mahkeme, iflasa tabi borçlular için İİK 154. maddede belirtilen yerdeki, iflasa tabi olmayan borçlular içinse yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesidir.
Konkordato talebinde bulunurken dikkat edilmesi gerekenler:
- Konkordato Gider Avansı: Talepte bulunan taraf, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen konkordato gider avansını yatırmak zorundadır.
- Gerekli Belgeler: İİK 286. madde, konkordato talebine eklenecek belgeleri detaylıca sıralar. Bu belgeler, konkordato ön projesinden borçlunun mali durumunu gösteren belgelere, alacaklı listelerinden bağımsız denetim raporlarına kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Bu belgeler, sürecin şeffaf ve sağlıklı yürümesi için kritik öneme sahiptir. Özellikle bağımsız denetim raporu, teklif edilen projenin gerçekleşme olasılığına dair makul güvence sunmalıdır.
Geçici Mühlet: İlk Adım
Mahkeme, gerekli belgelerin eksiksiz olduğunu tespit ettiğinde derhal geçici mühlet kararı verir (İİK m. 287). Bu mühlet, borçlunun malvarlığının korunması için gerekli tüm tedbirleri almayı içerir. Geçici mühletin temel amacı, borçluya ve alacaklılara müzakere ve yeniden yapılandırma için zaman tanımaktır.
Geçici mühletin özellikleri ve getirdikleri:
- Süre: Geçici mühlet üç aydır ve mahkeme tarafından en fazla iki ay daha uzatılabilir. Toplam süre beş ayı geçemez.
- Malvarlığının Korunması: Geçici mühletle birlikte, borçlunun malvarlığının korunması için mahkeme gerekli tüm tedbirleri alır. Bu, borçlunun mallarının satışının durdurulması, ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarının uygulanmaması gibi adımları içerir.
- Takip Yasağı: Geçici mühlet kararı, borçlu aleyhine yeni icra takiplerinin başlatılmasını engeller ve başlamış olan icra takiplerini durdurur. Bu durum, borçluya rahat bir nefes aldırarak borçlarını yeniden yapılandırma sürecine odaklanma imkanı tanır.
- Konkordato Komiseri: Mahkeme, konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığını incelemek amacıyla bir veya duruma göre üç geçici konkordato komiseri görevlendirir. Komiser, borçlunun faaliyetlerini denetler ve mahkemeye rapor sunar.
- İlan ve Bildirim: Geçici mühlet kararı, Ticaret Sicili Gazetesi ve Basın-İlan Kurumu’nun resmi ilan portalında ilan edilir. Ayrıca ilgili tüm kurumlara (tapu, vergi dairesi, bankalar birliği vb.) bildirilir (İİK m. 288). Bu ilan, alacaklılara yedi gün içinde itiraz etme hakkı tanır.
Kesin Mühlet ve Sonuçları
Geçici mühlet süresi içinde mahkeme, kesin mühlet hakkında karar verir (İİK m. 289). Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması halinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Bu süreçte komiserin görevi devam eder.
Kesin mühletin önemli sonuçları:
- Takip Yasağı: Mühlet içinde borçlu aleyhine, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a (AATUHK) göre yapılanlar da dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz, başlamış takipler durur. İhtiyati tedbir ve haciz kararları uygulanmaz (İİK m. 294).
- Faiz İşlemesinin Durması: Tasdik edilen konkordato projesi aksine hüküm içermediği sürece, kesin mühlet tarihinden itibaren rehinle temin edilmemiş alacaklara faiz işlemesi durur.
- Rehinli Alacaklılar: Rehinli alacaklar için takip başlatılabilir veya devam edilebilir ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez (İİK m. 295). Ancak belirli durumlarda rehinli malın satışına izin verilebilir.
- Sözleşmelerin Devamı: Borçlunun taraf olduğu ve işletmesinin faaliyetinin devamı için önem arz eden sözleşmelerin devamı esastır. Konkordato talebinde bulunmak sözleşmeye aykırılık veya haklı fesih sebebi sayılmaz (İİK m. 296).
- Borçlunun Tasarruf Yetkisi: Borçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Ancak mahkemenin izni dışında rehin tesis edemez, kefil olamaz, ivazsız tasarruflarda bulunamaz; taşınmazını, işletmesinin faaliyeti için önem arz eden taşınırını ve işletmenin devamlı tesisatını devredemez ve takyit edemez (İİK m. 297).
Alacaklılar Toplantısı ve Konkordatonun Tasdiki
Komiser, alacakların bildirilmesi ve incelenmesi tamamlandıktan sonra alacaklıları konkordato projesini müzakere etmek üzere toplantıya davet eder (İİK m. 301). Bu toplantıda, projenin kabulü için belirli çoğunluklar aranır:
- Kaydedilmiş alacaklıların ve alacakların yarısı, veya
- Kaydedilmiş alacaklıların dörtte biri ve alacakların üçte ikisi.
Toplantı sonucunda projenin kabul edilmesi halinde, komiser raporunu mahkemeye sunar. Mahkeme, konkordatonun tasdiki şartlarının (İİK m. 305) oluşup oluşmadığını inceler. Bu şartlar arasında, adi konkordatoda teklif edilen tutarın borçlunun iflası halinde alacaklıların eline geçebilecek miktardan fazla olması, teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması ve imtiyazlı alacakların tam olarak ödenmesinin teminata bağlanması gibi hususlar yer alır.
Mahkeme, tüm şartların sağlanması durumunda konkordatonun tasdikine karar verir (İİK m. 306). Bu kararda, alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği belirtilir. Kararın yerine getirilmesini sağlamak amacıyla bir kayyım atanabilir.
Konkordato Sürecinin Sonu ve Sonuçları
Konkordatonun tasdikiyle birlikte borçlu, belirlenen ödeme planına uymak zorundadır. Borçlunun mali durumunun düzelmesi veya konkordatonun başarıya ulaşamayacağının anlaşılması gibi durumlarda, mühlet kaldırılarak konkordato talebi reddedilebilir ve borçlunun iflasına karar verilebilir (İİK m. 291, 292).
Konkordato, borçlu için yeni bir başlangıç, alacaklılar için ise alacaklarını daha yüksek oranda tahsil etme imkanı sunan kritik bir hukuki araçtır. Bu süreç, doğru yönetildiğinde, hem işletmelerin ayakta kalmasını sağlar hem de ekonomik döngünün sağlıklı bir şekilde devam etmesine katkıda bulunur.
Güvenilir Hukuki Çözümler İçin: Mermercioğlu Avukatlık Bürosu Yanınızda
Konkordato, hem borçlular hem de alacaklılar için çeşitli avantajlar sunan, karmaşık ancak etkili bir mali kurtarma ve hukuki çözüm aracıdır. Borçlular için finansal yeniden yapılanma ve iflastan korunma fırsatı sağlar; alacaklılar içinse, alacaklarının korunması ve tahsili konusunda daha düzenli ve adil bir sistem sunar. Bu avantajlar, konkordatonun etkili bir mali yeniden yapılandırma aracı olarak kullanılmasını sağlar.
Mermercioğlu Avukatlık Bürosu olarak, konkordato süreci, borç yapılandırma hukuku ve şirket kurtarma süreçleri gibi konularda uzman ekibimizle size rehberlik etmekten memnuniyet duyarız. Mali zorluklarla mücadele eden şirketler veya alacaklarını tahsil etmek isteyen alacaklılar için konkordato avukatı olarak hukuki danışmanlık ve etkin çözümler sunuyoruz.
Konkordato süreci hakkında daha fazla bilgi almak, sıkça sorulan sorulara yanıt bulmak ve durumunuza özel hukuki destek için bizimle iletişime geçin. İşletmenizin veya alacaklarınızın geleceğini güvence altına almak için doğru adımı atın!
